Roli i grave në bujqësi është thelbësor, megjithatë shpeshherë nënvlerësohet dhe nuk mbështetet siç duhet. Udhëzimi i Kombeve të Bashkuara për “Udhëzimi për Integrimin e Gjinisë në Bujqësi dhe Zhvillimin Rural”1 thekson rëndësinë e integrimit të perspektivave gjinore në praktikat bujqësore për të promovuar barazinë dhe për të fuqizuar gratë. Një rrugë premtuese për këtë fuqizim është kultivimi i kërpit industrial, një kulturë shumë funksionale që mund të sjellë përfitime të konsiderueshme për gratë në bujqësi. Kjo është veçanërisht e rëndësishme në kontekstin e procesit të anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian (BE), i cili përfshin kërkesa të rrepta për barazinë gjinore.
Versatiliteti i Kërpit Industrial
Kërpi industrial (i njohur gjithashtu si kanabisi industrial) është një bimë shumë e përshtatshme që mund të përdoret për një sërë qëllimesh, duke përfshirë tekstilet, ushqimin, biokarburantet, ushqimin për kafshët dhe materialet ndërtimore. Kultivimi i tij kërkon inpute relativisht të ulëta dhe mund të lulëzojë në klimë të ndryshme, duke e bërë atë një opsion të aksesueshëm për fermeret gra, veçanërisht në komunitetet rurale ku burimet mund të jenë të kufizuara. Duke u angazhuar në bujqësinë e kërpit, gratë mund të diversifikojnë burimet e tyre të të ardhurave, të përmirësojnë sigurinë ushqimore dhe të kontribuojnë në praktikat bujqësore të qëndrueshme.
Fuqizimi Ekonomik
Kultivimi i kërpit mund t’u ofrojë grave mundësi ekonomike që shpesh janë të pakta në sektorët tradicionalë të bujqësisë. Duke kultivuar kërp, gratë mund të hyjnë në tregje në zhvillim për produktet e bazuara në kërp, si farat e kërpit dhe tekstilet e kërpit. Kjo jo vetëm që u lejon grave të gjenerojnë të ardhura, por gjithashtu nxit sipërmarrjen. Qasja në trajnim dhe burime të lidhura me bujqësinë e kërpit mund të përmirësojë më tej aftësitë dhe besimin e grave, duke i mundësuar ato të marrin role udhëheqëse brenda komuniteteve të tyre.
Qëndrueshmëria Mjedisore
Kultivimi i kërpit industrial është i njohur për përfitimet e tij mjedisore. Kërpi kërkon më pak pesticide dhe herbicide në krahasim me shumë kultura tradicionale, duke e bërë atë një zgjedhje më të qëndrueshme. Duke promovuar bujqësinë e kërpit, gratë mund të luajnë një rol të rëndësishëm në avancimin e praktikave bujqësore të qëndrueshme, që është thelbësore për të luftuar ndryshimet klimatike dhe për të ruajtur burimet natyrore. Kjo përputhet me theksin e OKB-së mbi zhvillimin e qëndrueshëm dhe nevojën për qasje që përgjigjen ndaj gjinore në bujqësi.
Fuqizimi Social dhe Ndërtimi i Komunitetit
Bujqësia e kërpit gjithashtu mund të shërbejë si një katalizator për fuqizimin social mes grave. Ndërsa gratë angazhohen në kultivimin e kërpit, ato mund të formojnë kooperativa dhe rrjete mbështetjeje, duke nxitur një ndjenjë komuniteti dhe bashkëpunimi. Këto rrjete mund t’u ofrojnë grave qasje në burime të përbashkëta, njohuri dhe tregje, duke përmirësuar fuqinë e tyre negociuese dhe ndikimin në vendimmarrjen bujqësore. Për më tepër, ndërsa gratë fitojnë njohje për kontributet e tyre në bujqësinë e kërpit, kjo mund të sigurojë sfidimin e roleve tradicionale gjinore dhe të promovojë një barazi më të madhe gjinore në zonat rurale.
Anëtarësimi i Shqipërisë në BE dhe Kërkesat për Barazinë Gjinore
Ndërsa Shqipëria kërkon të bashkohet me Bashkimin Evropian, ajo përballet me imperativin e përshtatjes së politikave dhe praktikave të saj me standardet e BE-së, veçanërisht në lidhje me barazinë gjinore. BE-ja vë një theks të fortë në integrimin e perspektivave gjinore si një parim themelor në politikat e saj, duke kërkuar që shtetet anëtare të promovojnë barazinë gjinore në të gjitha fushat, përfshirë bujqësinë. Kjo përfshin sigurimin e qasjes së barabartë në burime, trajnim dhe procese vendimmarrjeje për gratë.
Angazhimi i Shqipërisë për barazinë gjinore pasqyrohet në Strategjinë Kombëtare për Barazinë Gjinore, e cila ka për qëllim të përmirësojë pjesëmarrjen e grave në aktivitetet ekonomike, përfshirë bujqësinë. Duke integruar kultivimin e kërpit në këtë kornizë, Shqipëria mund të shfrytëzojë potencialin e kësaj kulture për të fuqizuar gratë, duke përmbushur kështu detyrimet e saj ndaj BE-së ndërsa promovon zhvillimin e qëndrueshëm.
Politikat dhe Mekanizmat e Mbështetjes
Për të realizuar plotësisht potencialin e kërpit në fuqizimin e grave në bujqësi, janë të nevojshme politika dhe korniza mbështetëse. Qeveria shqiptare, në bashkëpunim me institucionet e BE-së, duhet të prioritetizojë qasjet që kanë në fokus gjinor në politikat bujqësore, duke siguruar që gratë të kenë qasje të barabartë në burime, trajnim dhe tregje të lidhura me kultivimin e kërpit. Kjo përfshin ofrimin e mbështetjes financiare, asistencës teknike dhe edukatës mbi praktikat e bujqësisë së qëndrueshme.
Nurturimi i Rolleve të Grave në Bujqësi përmes Iniciativave të Kërpit
Integrimi i kultivimit të kërpit në praktikat bujqësore paraqet një mundësi unike për të fuqizuar gratë në komunitetet rurale, veçanërisht në kontekstin e procesit të anëtarësimit të Shqipërisë në BE. Duke u përputhur me parimet e përshkruara në Udhëzimin e OKB-së për “Udhëzimi për Integrimin e Gjinisë në Bujqësi dhe Zhvillimin Rural” dhe duke u përmbajtur kërkesave për barazinë gjinore të BE-së, palët e interesuara mund të krijojnë një mjedis që mbështet pjesëmarrjen e grave në bujqësinë e kërpit. Përmes fuqizimit ekonomik, mjedisor dhe social, kërpi mund të bëhet një mjet i fuqishëm për avancimin e barazisë gjinore dhe zhvillimit të qëndrueshëm në bujqësi. Ndërsa ecim përpara, është thelbësore të njohim dhe shfrytëzojmë potencialin e grave në bujqësi, duke siguruar që ato të jenë në krye të revolucionit të kërpit.
Reference:
- Agriculture and Rural Development Mainstreaming Gender Guidance https://albania.unwomen.org/sites/default/files/2024-05/ard_web_final.pdf